آذرپندار: تنوع ژانر در جشنواره ۴۲ محصول توجه انجمن سینمای جوانان به این موضوع بود
تاریخ انتشار: ۴ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۹۰۹۸۶
مهدی آذرپندار گفت: حضور پررنگ فیلم اولیها و فیلمسازان استانی بسیار خوشحالکننده است. همچنین تنوع ژانر در جشنواره ۴۲ محصول توجه انجمن سینمای جوانان به این موضوع بود. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، فیلمهای راه یافته به جشنواره فیلم فجر در حالی آماده اکران میشوند که با مروری گذرا بر داستانشان میتوان فهمید که این آثار در ژانرهای نسبتا متنوعی ساخته شدهاند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
عدهای معتقدند که این موضوع ناشی از توجه به سیاستهایی است که در چند سال اخیر در سازمان سینمایی شکل گرفته و آنهم توجه به ساخت فیلم در ژانرهای متنوع است. جشنواره فیلم کوتاه تهران که متولی برگزاری آن انجمن سینمای جوان (از نهادهای زیرمجموعه سازمان سینمایی) است پافشاری قابل توجهی بر این سیاست در دو دوره اخیر داشته است.
جزئیاتی از جشنواره فیلم فجر؛ از غیبت مهران مدیری تا مراسم افتتاحیهگفتوگویی با مهدی آذرپندار، مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران داریم که در زیر منتشر میشود:
تسنیم: به نظر میرسد بخشی از سیاست سازمان سینمایی مبنی بر تنوع ژانر در جشنواره فیلم فجر امسال پیاده شده و آنهم حضور آثار سینمایی ساخته شده در ژانرهای جدید است. شما در دو دوره قبلی برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران پافشاری زیادی بر این موضوع داشتید؛ آیا میتوان این دو اتفاق را به هم ربط داد؟
همانطور که میدانید از دو سال گذشته موضوع تنوع ژانر در انجمن سینمای جوان و جشنواره فیلم کوتاه تهران مورد توجه قرار گرفت و سیاستهای آموزشی، تولیدی و جشنوارهای ما به این سمت رفت؛ البته ما از روز نخست میدانستیم که این رویکرد در درازمدت نتیجه خواهد داد و بنابراین نمیشود جشنواره فجر امسال را لزوماً محصول این توجه انجمن به موضوع ژانر دانست. بهویژه که این سیاستگذاری در سازمان سینمایی از گذشته نیز مورد توجه بوده و به یاد دارم همواره مدیران سینمایی کشور علاقهمند به شکلگیری «تنوع ژانر» در جشنوارههای مختلف کشور به ویژه جشنواره فیلم فجر بودند.
اما در مورد تنوع ژانر این دوره از جشنواره فیلم فجر، باید تاکید کنم که حتماً سیاست درستی چه در نهادهای تولید کننده و چه تصمیمگیران جشنواره اتخاذ شده و به هر حال تنوعی که در جشنواره فجر امسال رخ داده گام مثبتی است. شما میبینید که سهم سینمای کمدی نسبت به سالهای قبل بالاتر رفته و شاهد حضور فیلمهای ورزشی و کودک و دفاع مقدس هستیم، اما معتقدم هنوز راه زیادی باقی مانده است.
سیاستگذاری "توجه به ژانر" از گذشته مورد توجه سازمان سینمایی بوده و همواره مدیران سینمایی کشور علاقهمند به تحقق این موضوع در جشنوارههای مختلف کشور به ویژه جشنواره فیلم فجر بودند.
البته تغییری که ما در انجمن سینمای جوان مدنظرمان است و در جشنواره فیلم کوتاه دنبال میشود، این است که وارد ژانرهایی بشویم که از نظر عدهای هیچ شانسی برای موفقیت ندارند. برای مثال، بسیار دوست داریم فیلمهایی در ژانر وحشت، فانتزی، علمی و تخیلی ساخته شود که هنوز هم جای خالیشان احساس میشود و ثابت کنیم که در سینمای ایران هم میشود فیلمهای خوبی در این گونهها ساخت. گرچه این موضوع، امر زمانبری است، چرا که هنوز ذائقه مخاطب برای دیدن برخی از ژانرها آماده نیست.
- شاید همین موضوع باعث شده تا بسیاری از سینماگران با نوعی ترس به سمت ساخت آثار در ژانرهای جدید بروند؟
بله درست است؛ به نظر می آید ریسک تولید چنین آثاری در سینمای ایران همچنان بالاست، چرا که ذائقه مخاطب به همان ژانرهای تکراری قبلی عادت کرده و تغییر آن بسیار پیچیده است. البته حتماً میتوان با فیلمسازان تعامل کرد که فیلمهای جدیدی در دیگر ژانرها بسازند و بنا به آنچه که ما در انجمن تجربه کردیم، به جرات میتوانم بگویم در بین فیلمسازان سینمای ایران، نسبت به این موضوع هیچ دافعهای وجود ندارد، اما نقطه سخت این ماجرا تغییر ذائقه مخاطب است. به همین دلیل نیازمند تداوم و استمرار در تولید این آثار هستیم. فراموش نکنید که سالها بر ساخت فیلمهای درام پافشاری شده و حالا برای تغییر این ذائقه در مخاطب هم باید زمان زیادی صرف شود. بنابراین به نظرم نتیجه قطعی این موضوع در سالهای آینده معلوم میشود.
ذائقه مخاطب به همان ژانرهای تکراری قبلی عادت کرده و تغییر آن بسیار پیچیده است. فیلمسازان هیچ دافعهای ندارند، اما نقطه سخت ماجرا تغییر ذائقه مخاطب است
- از سویی دیگر، شاید این نگرانی برای عوامل تولید آثار سینمایی وجود داشته باشد که اگر فیلم سینمایی در ژانر جدید بسازند، در گیشه شکست بخورند. شما این موضوع را چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا راهی وجود دارد که آنها بدون نگرانی از این موضوع، تجربههای جدیدی داشته باشند؟
به هر حال این نگرانی جدی است. شاید عدهای آن را انکار بکنند اما به هر حال موضوعی جدی است. جالب است بدانید در دوره اخیرِ جشنواره فیلم کوتاه تهران که تاکیدش بر تنوع ژانر بوده و حمایتهای مختلفی از این موضوع کرده، هر 6 فیلم برگزیده مخاطبان جشنواره که تازه مخاطبان خاصتر سینما هستند، فضای رئال دارند. یکی از آنها ملودرام است، دیگری حال و هوای دینی دارد و یکی دیگر دفاع مقدسی است و قس علی هذا. یعنی نقطه اشتراک همه آنها این است که رئالاند. بنابراین شاید این چنین بتوان تحلیل کرد که اگر فیلمی فضای رئال داشته باشد، شانس بیشتری برای موفقیت در گیشه خواهد داشت.
به عبارت دیگر، مخاطبِ سینما همچنان فیلم درام را به فیلم فانتزی، علمی و تخیلی ترجیح میدهد. دلیل واضح این موضوع این است که ذائقه مخاطب اینگونه شکل گرفته است. این هشدار بسیار جدی است.
من فکر میکنم یکی از راههای تغییر ذائقه مخاطب، بالا بردن کمیت تولید فیلم های ژنریک و تداوم این موضوع در یک بازه چند ساله میتواند باشد. به طور مثال اگر می بینید برخی فیلمهای کمدی یا درام اجتماعی خیلی خوب میفروشند، باید به این نکته هم دقت کرد که فیلمهای کمدی و درام اجتماعی زیادی هم در سال ساخته میشوند که اصلا فروش خوبی ندارند. یعنی از دل کمیت زیاد، فیلمهای موفق در گیشه حاصل شده است. پس نباید با ساخت سالانه یک فیلم وحشت یا فانتزی و شکست احتمالی آن در گیشه به این نتیجه رسید که این فیلمها فروش ندارند.
حضور پررنگ فیلم اولیها در جشنواره فجر امسال خوشحالکننده است. کارگردانانی در جشنواره داریم که در چند سال اخیر و در جشنواره فجر به عنوان فیلم اولی معرفی شدند و حالا فیلم دوم یا سوم شان را ساختهاند
اینجاست که نقش بخش دولتی بسیار جدی میشود. او باید روی ژانرهای دیگر سرمایهگذاری کند تا شاهد برون رفت از ژانرهای تکراری باشیم. کما اینکه بخشی از توفیق فیلمهای پویانمایی و کودک در گیشه، مرهون همین پایمردی دولت بر افزایش این تولیدات بوده است. چنانکه میبینید که از هر دو 2-3 انیمیشن ساخته شده، یکی در گیشه مورد استقبال قرار میگیرد و فروش خوبی را تجربه میکند و با ادامه این روند در سالهای آینده و تغییر ذائقه مخاطب، حتی میتوان امیدوار به ساخت انیمیشن با سرمایهگذار بخش خصوصی باشیم. برای رسیدن به تنوع ژانر هم باید همین سیاست را در پیش گرفت.
- به نظر شما جشنواره فجر امسال و فیلمهای راهیافته به آن از چه جهات دیگری قابل بررسی است و چه اتفاقات جدیدی رخ داده است؟
هنوز آثار به نمایش درنیامده و نمیتوان به صورت دقیق اظهارنظر کرد. با این حال، حضور پررنگ فیلم اولیها بسیار خوشحالکننده است. از طرفی میبینید که ما کارگردانانی را در جشنواره داریم که در همین چند سال اخیر و توسط همین جشنواره فجر به عنوان فیلم اولی معرفی شدند و حالا امسال فیلم دوم یا سوم شان را ساختهاند. البته باید منتظر بمانیم تا ببینیم این کارگردانها بنا به توفیق امسال آثارشان، در سالهای آینده هم به عنوان یک کارگردان جریان ساز تثبیت میشوند یا خیر؟
نکته مثبت دیگر جشنواره فجر امسال، حضور خوشحالکننده فیلمهای استانی است. امسال فیلمهایی داریم که کارگردان آن ساکن تهران نیست. شاید در دورهای کار اولیها فکر میکردند برای ساخت فیلم باید حتماً به تهران بیایند اما به نظر میرسد این تلقی آرام آرام در حال کمرنگ شدن است. این موضوع بیانگر آن است که سیاست دولت برای همگانی کردن ساخت فیلم در کل کشور محقق شده است.
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: سینمای ایران جشنواره فیلم کوتاه تهران فیلم کوتاه سینما فیلم جشنواره فیلم فجر سینمای ایران جشنواره فیلم کوتاه تهران فیلم کوتاه سینما فیلم جشنواره فیلم فجر جشنواره فیلم کوتاه تهران جشنواره فجر امسال تغییر ذائقه مخاطب جشنواره فیلم فجر سازمان سینمایی خوشحال کننده انجمن سینمای تنوع ژانر فیلم اولی ساخت فیلم فیلم ها اولی ها چند سال سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۹۰۹۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا شعر نوجوان مورد توجه نیست؟
افسانه امینی میگوید: به نظر من مخاطب شعر کودک عام است، اما مخاطب شعر نوجوان خاص. کتابهای شعر کودک از سوی والدین در هر سطح و طبقهای برای سرگرمی و آموزش کودکان خریداری میشوند؛ اما شعر نوجوان باید توسط نوجوان علاقهمند به شعر خریداری شود. نوجوانی کتاب شعر میخرد که خودش اهل شعر و ادبیات باشد. بنابراین شعر نوجوان از سوی ناشران با اقبال مواجه نیست.
به گزارش ایسنا، در نشست تخصصی «شعر نوجوان از منظر مخاطب و جایگاه امروزی آن»، افسون امینی با موضوع «شعر نوجوان، سرگردانی میان متن و مخاطب» و حسین تولایی با موضوع «واکاوی جهان در تجربه-سرودههای نوجوانان» به سخنرانی پرداختند.
افسون امینی شاعر، نویسنده و مدرس دانشگاه علامه طباطبایی در این نشست تخصصی که در محل انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برگزار شد، گفت: حرف زدن در مورد شعر نوجوان، بینیاز از صحبت کردن درباره شعر کودک نیست؛ بویژه که منابع ما در حوزه شعر نوجوان بسیار اندک است.
او با اشاره به سیر تاریخی شکلگیری شعر نوجوان بیان کرد: شعر کودک برخلاف داستان کودک که به شکل خودجوش مسیر خود را طی کرد، به صورت خودجوش شکل نگرفت. پس از انقلاب مشروطه، نیاز متولیان مدارس و کودکستانها به تولید شعر برای دانشآموزان، باعث شکلگیری شعر کودک و تولید محتوا در این دوره شد. در این میان، رواج ترانههای عامیانه دوره مشروطه و گسترش کار ترجمه تاثیر بسزایی داشتند.
این نویسنده خاطرنشان کرد: در این دوره شعر نوجوان وجود نداشت، چرا که اصولا مفهوم نوجوانی در این دوره هنوز شکل نگرفته بود و مخاطبان به دو گروه بزرگسالان و کودکان تقسیم میشدند. گاه شعر برخی از شاعران بزرگسال که از نظر زبانی و محتوایی اشعارشان برای نوجوانان قابل فهم بود، مثل پروین اعتصامی در حوزه شعر نوجوان مورد توجه قرار میگرفت.
این پژوهشگر افزود: پیشرفت علم روانشناسی و آشنایی با دیدگاههای کسانی چون ژان پیاژه و نیز دومین سمینار ملی ادبیات کودک شورای کتاب کودک در سال ۱۳۴۶ که بخش مهمی از آن مختص شعر کودک با سخنرانی عباس یمینی شریف بود، زمینه توجه به شعر نوجوان را فراهم کرد. در دهههای ۴۰ و ۵۰ افرادی مثل محمود کیانوش به صورت جدی وارد حوزه شعر کودک و نوجوان شدند. کیانوش تحت تأثیر نظریه رشد پیاژه و ادبیات ترجمه، نخستین شاعری است که به طور جدی سراغ شعر نوجوان رفت و اولین کتاب شعر نوجوان را با عنوان «آفتاب خانه ما» منتشر کرد. نکته قابل توجه در مورد شعر کودک در ایران، پشتوانه پژوهشی آن، قبل از رواج و گسترش آن در بین شاعران کودک است. دو کتاب «نیم قرن در باغ شعر کودکان» از عباس یمینی شریف و «شعر کودک ایران» از محمود کیانوش در زمانی منتشر شدند که شاعران کودک بسیار انگشتشمار بودند.
امینی گفت: در دهه ۶۰ به دلیل تحولات سیاسی و اجتماعیای که در جامعه رخ داد، نیاز بود تا آموزش و پرورش و نهادهایی مثل وزارت ارشاد و غیره توجه ویژهای به جمعیت نوجوان داشته باشند؛ نسلی که در آن زمان به لحاظ کمیت، طیف وسیعی از جمعیت کشور را شامل میشد. بنابراین به شعر نوجوان توجه بیشتری شد و شاعرانی چون جعفر ابراهیمی، محمدکاظم مزینانی، وحید نیکخواه آزاد، جواد محقق، قیصر امینپور، افشین علاء و ...پای کار آمدند. این شاعران متناسب با نیاز نوجوان آن روز شعر میسرودند؛ اگرچه هنوز اشعار آنان بین شعر نوجوان و شعر کودک یا بزگسال معلق بود.
این مدرس دانشگاه تأکید کرد: از دهه ۷۰ شعر نوجوان رشد و جایگاه خود را پیدا میکند. در این دوره کتابهای شعر نوجوان از نظر ظاهری هم به ثبات میرسند و فونت و قطع آنها برای مخاطب تعریف مشخصی مییابد، اگرچه هنوز نوسانهایی هست و گاه شعر نوجوانان، با تصاویر و قطع کتاب کودک منتشر میشود. از شاعران شاخص شعر نوجوان در این دهه، میتوان از بیوک ملکی، افسانه شعباننژاد، افشین علاء، عرفان نظرآهاری، شاهین رهنما، آتوسا صالحی و محمدکاظم مزینانی نام برد.
امینی یادآور شد: در دهه ۸۰ تعداد شاعران نوجوان بیشتر و آثار آنان متنوعتر شد. ظهور شاعران توانمند در این دهه، کتابهای شعر نوجوان را از نظر مضمون، قطع و زبان با تنوع قابل توجهی همراه کرد. در این دوره بسیاری از شاعران شعر کودک نیز، برای محک زدن خود وارد حوزه شعر نوجوان میشوند. بیشتر شاعران این دهه موفقند و تا سالهای بعد هم میمانند. از چهرههای شاخص این دوره علاوه بر شاعران دهه ۷۰، میتوان از مهدیه نظری، عباس تربن، حسین تولایی، مهدی مردانی، انسیه موسویان، غلامرضا بکتاش، علی باباجانی، کمال شفیعی و ... نام برد.
این شاعر با تاکید بر اینکه این روند در دهه ۹۰ هم ادامه یافت، گفت: با این تفاوت که از اواخر این دهه، این رشد کمرنگ میشود و ما با کتاب شعر نوجوان کمتری روبهرو هستیم و توجه ناشران به چاپ و کیفیت این نوع ادبی کمتر میشود.
افسون امینی در جمعبندی صحبتهایش گفت: از نظر من مخاطب شعر کودک عام است، اما مخاطب شعر نوجوان خاص. کتابهای شعر کودک از سوی والدین در هر سطح و طبقهای برای سرگرمی و آموزش کودکان خریداری میشوند؛ اما شعر نوجوان باید توسط نوجوان علاقهمند به شعر خریداری شود. نوجوانی کتاب شعر میخرد که خودش اهل شعر و ادبیات باشد. بنابراین شعر نوجوان از سوی ناشران با اقبال مواجه نیست. از سوی دیگر، آشنایی ما با شعر نوجوان در سطح جهانی کمرنگ است. تنها تعداد کمی از مترجمان مثل رضی هیرمندی و مهدی مرادی به سراغ ترجمه شعر نوجوان رفتهاند. در سطح جهانی نیز جوایز ادبیات کودک و نوجوان بیشتر معطوف به آثار کودکانه است تا آثار نوجوان.
در گزارش روابط عمومی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان از این نشست آمده است: افسون امینی که ۱۶۰ شعر از ۱۶ شاعر نوجوانان را گردآوری کرده و به چاپ سپرده است، در آغاز سخنرانی خود از محمد هادی محمدی و زهره قائینی به خاطر تالیف مجموعه تاریخ ادبیات کودکان ایران که از منابع ارزشمند مرجع در این حوزه است، سپاسگزاری کرد.
در ادامه این نشست، حسین تولایی شاعر و پژوهشگر با تاکید بر اینکه در دهه ۸۰ شعر نوجوان در اوج خود بود و چهرههای تازه و جوان در این دوران درخشیدند، تاکید کرد: این روند رو به رشد از نیمه دوم دهه ۹۰ سیر
نزولی به خود گرفت. به گونهای که در سالهای اخیر، چهرههای جوان و موفق در این زمینه کمتر دیده میشوند و شعر نوجوان هنوز با نامهای شاعران پیشکسوت و شاعران اواخر دهه ۷۰ و ۸۰ به راه خود ادامه میدهد. از نظر این کارشناس، از دلایل مهم این مشکل، کمرنگشدن نشریات تخصصی نوجوانان، تعطیلشدن جشنواره مطبوعات کودک و نوجوان و البته افزایش جشنوارههای مناسبتی است.
این پژوهشگر ادبی تصریح کرد: قطعاً یکی از دلایل اوجگیری شعر نوجوان در دهه ۸۰ حضور نشریات حرفهای و موفقی مثل سروش نوجوان، آفتابگردان و نشریه دوچرخه بوده است. این نشریات در آن زمان جریانساز بودند و توانستند حرکتی را در جامعه ایجاد کنند و افرادی مثل آتوسا صالحی، عرفان نظرآهاری، مهدیه نظری، عباسعلی سپاهی یونسی، انسیه موسویان، مهدی مردانی، عباس تربن، مهدی مرادی، فاصل ترکمن، کبری بابایی و ... را به جامعه ادبی تحویل دهند. با تعطیلشدن این نشریات، شعر نوجوان هم جایگاه ویژه خودش را کمکم در بین ناشران از دست داد و چاپ کتاب شعر نوجوان هم با چالش جدی مواجه شد. در حالی که نشریات کودک و نوجوان بیش از کتابهای این رده سنی میتواند در علاقهمندی این گروه سنی به حوزههای فرهنگی موثر باشد.
او با طرح این سوال که چرا شعر نوجوان امروز با مخاطب مواجه نیست؟ گفت: شعر نوجوان در میان نوجوانانی مخاطب دارد که دغدغه شعری داشته باشند؛ یعنی مخاطبان تخصصی. تعداد این افراد به گواه تعداد نوجوانان شاعر عضو کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سراسر کشور، دانشآموزان شرکتکننده در مسابقات سراسری فرهنگی و هنری در رشته شعر وزارتخانه آموزش و پرورش، شاعران نوجوان مرتبط با نشریاتی مثل دوچرخه، افتابگردان و.... کم نیست. مضاف بر اینکه حتی اگر هم این تعداد کم باشد، جامعه موظف است برای آنها خوراک لازم را تهیه کند.
این شاعر سپس به تشریح پژوهش خود در نشریه دوچرخه در فاصله زمانی ۱۳۹۵ تا پایان ۱۳۹۹ پرداخت و گفت: بر اساس این پژوهش، در ۲۲۶ شماره منتشرشده نشریه دوچرخه، در بازه زمانی یادشده، ۷۱۵ شعر از ۱۶۸ نوجوان شاعر و علاقهمند به شعر بر اساس نظریه ارتباطی ربکا نای مورد بررسی قرار گرفت و اشعار نوجوانان در حوزه ارتباطی به چهار دسته تعامل با خود، تعامل با خدا، تعامل با دیگری و تعامل با محیط تقسیم شدند. بر اساس یافتههای این پژوهش در فاصله زمانی مذکور بر اساس هسته مرکزی شعر نوجوانان، تعامل با دیگری با ۶۰ درصد فراوانی، بیشترین مضمون شعری نوجوانان را به خود اختصاص میداد و پس از آن تعامل با محیط با ۲۳ درصد، تعامل با خود با ۱۴ درصد و تعامل با خدا با ۳ درصد به ترتیب، بیشترین فراوانیها را دربرمیگرفتند.
حسین تولایی تاکید کرد: در زمینه تعامل با دیگری، عاشقانهها با فراوانی مطلق ۳۹۸ شعر، بیشترین درصد تعامل با دیگری را شامل میشدند؛ یعنی چیزی حدود ۵۵ درصد. این در حالی است که پروژه شعر عاشقانه نوجوان که در یکی از موسسات انتشاراتی دنبال میشد و بنا بود با همت گروهی از شاعران حوزه نوجوانان منتشر شود، با تغییر مدیریت آن انتشارات متوقف شد و ناشران دیگر هم از چاپ آن استقبال نکردند.
این پژوهش با عنوان «نشریات کودک و نوجوان به مثابه راهنمایی برای مخاطب شناسی؛ مورد مطالعه نشریه دوچرخه» سال گذشته در گاهنامه نقد کتاب کودک و نوجوان منتشر شده است.
انسیه موسویان دبیری این نشست دوساعته را بر عهده داشت.
انتهای پیام